Chemioterapia
CHEMIOTERAPIA to systemowe, czyli działające na cały organizm, leczenie nowotworów. Większość leków przeciwnowotworowych podawana jest dożylnie, niektóre podawane są doustnie. Istotne jest, że bez względu na drogę podawania lek dociera do wszystkich ognisk nowotworu.
Leczenie uzupełniające
W przypadku raka piersi po przeprowadzonym pomyślnie zabiegu operacyjnym pacjentka otrzymuje kilka cykli chemioterapii jako pewnego rodzaju „zabezpieczenie” przed nawrotem nowotworu. Nie daje ono gwarancji, że nowotwór nie wróci, ale zwiększa szansę na to, że nawrót nie nastąpi. Jest to tzw. leczenie adiuwantowe, przeciwko domniemanym mikroprzerzutom.
Leczenie indukcyjne
Zdarza się, że chora na raka piersi zgłasza się do leczenia na tyle późno, że guz jest już zbyt duży, żeby go bezpiecznie operować. Wtedy otrzymuje leczenie – chemioterapię – którego celem jest zmniejszenie guza do rozmiarów pozwalających na przeprowadzenie operacji, jak również zlikwidowanie domniemanych mikroprzerzutów.
Leczenie skojarzone z radioterapią
Łączenie leczenia cytostatykami (chemioterapia) z leczeniem promieniami (radioterapia), mające na celu poprawę wyników leczenia – zarówno miejscowych, jak i odległych.
Leczenie paliatywne
Celem tego leczenia jest zmniejszenie dolegliwości związanych z chorobą i wydłużenie życia (stosowane w celu spowolnienia progresji choroby lub zmniejszenia dolegliwości u chorych, u których wyleczenie nie jest możliwe).
Stany zapalne błon śluzowych
Najczęściej dochodzi do zapalenia błony śluzowej jamy ustnej i przełyku, co skutkuje trudnościami w przełykaniu, infekcjami grzybiczymi. Procesowi zapalnemu towarzyszyć może uporczywe uczucie suchości w jamie ustnej, zmiana smaku powoduje niechęć do jedzenia i picia.
Przy stanach zapalnych błon śluzowych wskazane jest używanie miękkich szczoteczek do czyszczenia zębów, kremów odżywczych na czerwień wargową i zmiana diety – unikanie ostrych przypraw, cebuli, czosnku, pokarmów zbyt gorących i zbyt zimnych. Pomocne jest również dbanie, by posiłki nie były suche, twarde i aby były apetycznie podane oraz spożywane w miłej, spokojnej atmosferze.
Biegunki
W przypadku wystąpienia biegunki należy starać się przyjmować duże ilości płynów, żeby nie doprowadzić do odwodnienia organizmu. Dobre efekty przynosi loperamid (2 tabletki po pierwszym luźnym stolcu, 1 tabletka po każdym kolejnym, łącznie do 8 tabletek na dobę).
Zaburzenia perystaltyki
W trakcie leczenia mogą również pojawiać się zaparcia, dlatego bardzo ważne jest dbanie o prawidłowe wypróżnienia. Niektórym chorym pomagają domowe sposoby, jak picie na czczo szklanki wody mineralnej lub wywaru z suszonych śliwek.
Nudności i wymioty
Są jednym z najczęstszych objawów ubocznych chemioterapii. Ich przyczyną jest podrażnienie ośrodka wymiotnego w mózgu i błony śluzowej żołądka, a zatem ich występowanie w wyniku oddziaływania chemioterapii jest możliwe tylko w czasie podawania chemioterapii i w pierwszych dniach po jej podaniu. Zdarzają się tzw. wymioty wyprzedzające mające charakter psychogenny. W standardzie leczenia, przed podaniem cytostatyków, który może wywoływać wymioty, pacjentka dostaje, najczęściej dożylnie, leki przeciwwymiotne. Należy również pamiętać, że nie wszyscy jednakowo reagują na chemioterapię i może się zdarzyć, że wymioty nie wystąpią w ogóle.
Uszkodzenia wątroby
Większość cytostatyków wywołuje przemijające zaburzenia czynności wątroby, ale są one zwykle niezauważalne dla pacjentów. Uszkodzenia wątroby częściej pojawiają się u pacjentów z poalkoholowym uszkodzeniem wątroby, po przebytych zakażeniach wirusowych lub są efektem przerzutów do wątroby. Należy w tym przypadku unikać potraw smażonych, ciężkostrawnych i tłustych.Ważne jest nawadnianie organizmu przez podaż płynów drogą doustną do 2 litrów na dobę.
Łysienie
Jest bardzo powszechnym efektem ubocznym chemioterapii. Z uwagi na aspekt psychologiczny w ocenie pacjentek jest jednym z istotniejszych problemów terapii. Włosy odrastają po około 1–2 miesiącach od zakończenia leczenia, mogą wystąpić zmiany w ich kolorze i strukturze. Pożądane jest, by ze względów psychologicznych kobieta wybrała perukę jeszcze przed utratą włosów, tak by dobrać odpowiedni rozmiar, kolor, fryzurę, co da jej poczucie bezpieczeństwa i pewność, że jej wygląd jest korzystny.
Nerki i drogi moczowe
Cytostatyki mogą prowadzić do uszkodzenia nerek w przypadku wcześniejszego upośledzenia ich wydolności. Bardzo ważne jest przyjmowanie dużej ilości płynów (min. 2 litry na dobę).
Układ nerwowy
W czasie leczenia mogą wystąpić zaburzenia czucia palców, rąk i stóp, uczucie drętwienia, mrowienia. Bardzo ważne jest zgłoszenie prowadzącemu lekarzowi tych dolegliwości zaraz po ich pojawieniu się.
Zmiany skórne
Skóra również jest wrażliwa na działania cytostatyków, mogą nastąpić przebarwienia, uszkodzenia skóry na dłoniach i stopach.
Należy pamiętać, że nie wszystkie przedstawione niepożądane objawy leczenia pojawią się u każdej kobiety. Przedstawiamy je, by uwrażliwić chorą, na co powinna zwrócić uwagę i jak sobie radzić w momencie ich wystąpienia. O wszystkich objawach lub zauważonych zmianach w organizmie należy poinformować lekarza prowadzącego i wyjaśnić wszystkie swoje wątpliwości.